Martin Van der Weide (Doradca Polityczny ds. Pochodzenia w Holenderskiej Izbie Handlowej, Przewodniczący Rady Międzynarodowych Świadectw Pochodzenia ICC, World Chambers Federation) o codziennej praktyce i przyszłości cyfrowych świadectw pochodzenia.
W Holandii system cyfrowych świadectw pochodzenia działa od lat – 100% wniosków składanych jest online, a Holenderska Izba Handlowa wystawia ponad 700 000 cyfrowych świadectw rocznie – co przekłada się na istotne skrócenie czasu obsługi i obniżenie kosztów dla eksporterów. Globalnie cyfrowe świadectwa pochodzenia zyskują akceptację organów celnych i importerów, a narzędzia weryfikacyjne ICC znacząco podnoszą bezpieczeństwo i odporność na oszustwa.
Przeczytaj Q&A z Martinem Van der Weide i dowiedz się w jaki sposób przejście na cyfrowe świadectwa pochodzenia towarów usprawnia procedury eksportowe.
Krajowa Izba Gospodarcza: Jakie są główne korzyści stosowania elektronicznych świadectw pochodzenia w porównaniu z papierowymi?
Martin Van der Weide: Na początek warto podkreślić, że elektroniczne świadectwa pochodzenia nie są nowością – w wielu krajach tego typu dokumenty stanowią standard od ponad 10 lat. Najważniejsze korzyści dla eksporterów/wnioskodawców: brak konieczności osobistej wizyty w instytucji wystawiającej dokumenty lub wysyłania papierowych dokumentów pocztą, co oszczędza czas i koszty. Proces wystawiania jest szybszy w rozwiązaniu cyfrowym, a w przypadku wykrycia błędów przez instytucję wystawiającą łatwiej jest wprowadzić poprawki w dokumencie. Często istnieje też możliwość przesłania dokumentów cyfrowo do kraju importu.
Dla instytucji wystawiającej również występują korzyści: mniejsze obciążenie pracą (brak obsługi papieru) oraz wykorzystanie nowych metod kontroli.
Czy może Pan podać konkretne przykłady, które pokazują, że elektroniczne świadectwa pochodzenia skróciły czas odprawy lub obniżyły koszty?
W Holandii przeszliśmy na elektroniczne świadectwa pochodzenia w 2014 r. Na świecie czas obsługi papierowych świadectw pochodzenia wyglądał wtedy następująco: 3 dni na przesyłkę dokumentów pocztą, obsługa dokumentów przy okienku — w tym przypadku procedura odbywała się tego samego dnia. Wszystkie elektroniczne świadectwa pochodzenia w Holandii są obsługiwane w ciągu 30 minut, a wnioskodawca nie musi odwiedzać izby. Wprowadzenie elektronicznych świadectw pochodzenia w 2014 r. zaoszczędziło naszym eksporterom/wnioskodawcom znaczną ilość czasu.
Jakie są przykłady krajów lub regionów, które już powszechnie akceptują elektroniczne świadectwa pochodzenia?
Wszystkie kraje na świecie akceptują elektroniczne, niepreferencyjne świadectwa pochodzenia – nie występują problemy z ich akceptacją. Oczywiście system elektronicznych świadectw pochodzenia powinien być zgodny z innymi światowymi systemami. Korzystne jest także właściwe połączenie ze stroną weryfikacyjną ICC.
W jaki sposób dokumenty elektroniczne są akceptowane przez organy celne i importerów w różnych krajach?
Są dobrze akceptowane; czasami importer może zadawać pytania, ale z drugiej strony nie jest to nowość – wiele krajów pracuje z elektronicznymi świadectwami pochodzenia od 2014 r. Organy celne są dobrze zaznajomione z elektronicznymi świadectwami pochodzenia; witryna weryfikacyjna ICC jest powszechnie używanym narzędziem zawierającym informacje o 40 krajach, 800 izbach oraz ok. 9 milionach świadectw rocznie.
W jaki sposób, w przypadku dokumentów elektronicznych, rozwiązano kwestie bezpieczeństwa danych i ochrony przed fałszerstwami?
Najważniejszym narzędziem jest strona weryfikacyjna. Witryna potwierdza autentyczność dokumentu i zgodność informacji zawartych w wystawionym dokumencie. W świecie papierowym takiego narzędzia nie ma – to cyfrowe rozwiązanie stanowi ogromną przewagę pod względem bezpieczeństwa i ochrony przed oszustwami.
W jakim kierunku będzie zmierzać cyfryzacja procedur celnych i świadectw pochodzenia w przyszłości?
Dziś papierowe, niepreferencyjne świadectwa pochodzenia są przestarzałe i mogą przejść do historii. Pojawiają się nowe rozwiązania polegające na wystawianiu świadectw na zwykłym białym papierze zamiast na oficjalnym papierze – w takim wariancie drukowanie dokumentu nie jest już konieczne. W przyszłości będzie chodzić o cyfrowe udostępnianie elementów danych; układ graficzny świadectwa może stać się mniej istotny. Cyfryzacja dokumentów preferencyjnych jest bardziej złożona z uwagi na przepisy i treść umów o wolnym handlu.
Czy rośnie zainteresowanie przedsiębiorstw korzystaniem z elektronicznych świadectw pochodzenia?
W Holandii od wielu lat funkcjonujemy w 100% w modelu cyfrowych świadectw pochodzenia. Doświadczenia z lat 2012–2014 pokazały, że przedsiębiorstwa są bardzo zainteresowane korzystaniem z cyfrowych świadectw pochodzenia, lecz czasami potrzebują niewielkiego „bodźca”, by przestawić się na system cyfrowy.
Jaka jest rola ICC (International Chamber of Commerce) w akredytacji izb handlowych i zapewnianiu globalnego zaufania do świadectw pochodzenia?
Dzięki tzw. łańcuchowi izb wystawiających świadectwa pochodzenia zapewniamy, że proces wystawiania w różnych krajach przebiega według tych samych zasad, tak aby świadectwa pochodzenia cechowały się jednakową jakością i wiarygodnością. Witryna weryfikacyjna ICC jest w skali międzynarodowej istotnym narzędziem. Grupa robocza ds. cyfrowych świadectw pochodzenia, działająca w ramach Rady ds. Świadectw Pochodzenia jest ważna dla wypracowywania najlepszych praktyk oraz zapewnienia, że systemy cyfrowych świadectw pochodzenia na świecie funkcjonują według tych samych reguł.
Jakie kluczowe standardy muszą spełniać izby, aby uzyskać akredytację i w jaki sposób ICC zapewnia utrzymanie zgodności?
Izby muszą działać zgodnie z wytycznymi ICC dotyczącymi świadectw pochodzenia. W razie potrzeby ICC może przeprowadzić ocenę na miejscu, a co trzy lata następuje kontrola, czy wszystko jest nadal w należytym porządku.
Jak ICC postrzega przyszłość elektronicznych świadectw pochodzenia – czy są już globalnym standardem, czy wciąż rozwiązaniem w fazie upowszechniania?
To jest już globalny standard; etap przejścia z papieru na formę cyfrową zakończył się w wielu krajach. Obecnie ICC koncentruje się na nowych rozwiązaniach, na przykład na wpływie sztucznej inteligencji na świadectwa pochodzenia. Z drugiej strony wiele krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC) nie ma jeszcze systemu cyfrowych świadectw pochodzenia i temu należy poświęcić uwagę.
W jaki sposób ICC działa, aby zachęcić organy celne i importerów na całym świecie do szerszego uznawania i akceptacji cyfrowych świadectw pochodzenia?
ICC podejmowało takie działania już w 2014 r., wysyłając pisma i prezentując rozwiązania na arenie międzynarodowej. Jednak ponieważ dokument cyfrowy jest dziś standardem i jest dobrze akceptowany w większości krajów, dalsza promocja nie jest już tak potrzebna.
Patrząc w przyszłość, czy ICC przewiduje, że świadectwa pochodzenia staną się całkowicie cyfrowe i powszechnie akceptowane?
Tak – to tylko kwestia czasu; systemy są gotowe do funkcjonowania w ten sposób.
Martin Van der Weide
Jest doradcą politycznym ds. pochodzenia w Holenderskiej Izbie Handlowej oraz przewodniczącym Rady Międzynarodowych Świadectw Pochodzenia ICC/World Chambers Federation.
W Holandii M. Van der Weide odpowiada za system elektronicznych świadectw pochodzenia. Każdego roku Holenderska Izba Handlowa wystawia ponad 700 000 świadectw pochodzenia, zarówno preferencyjnych, jak i niepreferencyjnych. 100% tych świadectw jest składanych online (cyfrowe świadectwa pochodzenia).
Martin Van der Weide pracuje w sieci izb handlowych od ponad dwudziestu pięciu lat. Karierę rozpoczął w Regionalnej Izbie Handlowej w Holandii.
Martin Van der Weide jest również członkiem Międzynarodowego Komitetu Akredytacyjnego ds. Świadectw Pochodzenia. Łańcuch akredytacyjny (Accreditation Chain) potwierdza, że izby wzajemnie ponoszą odpowiedzialność i są globalnie powiązane, zapewniając przedsiębiorstwom, handlowcom, bankom i administracjom celnym, że świadectwa pochodzenia są wystawiane zgodnie z międzynarodowymi najlepszymi praktykami.
Martin Van der Weide studiował zarządzanie w sektorze rolno-spożywczym.
* Krajowa Izba Gospodarcza (KIG) jest jedyną organizacją w Polsce wydającą niepreferencyjne świadectwa pochodzenia ONLINE.
Nasze uprawnienia:
- Prawo polskie – KIG jest ustawowo upoważniona w Polsce do wydawania niepreferencyjnych świadectw pochodzenia.
- Akredytacja ICC – KIG posiada akredytację Międzynarodowej Izby Handlowej (ICC) w Paryżu. Działamy zgodnie z międzynarodowymi standardami.